Cách đây 30 năm, tác phẩm điện ảnh Mùi Đu Đủ Xanh do đạo diễn Trần Anh Hùng chỉ đạo đã vang danh với giải Caméra d’Or (Camera Vàng, dành cho tác phẩm đầu tay xuất sắc của đạo diễn trẻ) . Trong năm nay, tại Liên hoan phim Cannes lần thứ 76, vượt qua những cái tên lớn, vị đạo diễn gốc Việt định cư tại Pháp một lần nữa được xướng danh với giải thưởng Đạo diễn xuất sắc nhất . Từ sau thành công của Mùi Đu Đủ Xanh , Trần Anh Hùng đã trở thành một nhân vật quen thuộc trong làng điện ảnh Việt. Từ thời điểm đó, đạo diễn tài năng gốc Việt này đã liên tục trình làng những tác phẩm nghệ thuật đầy sức sống, lấy cảm hứng từ quê hương Việt Nam. Mời bạn đồng hành cùng Chuyên Phim qua nội dung dưới đây nhé!
Mùi Đu Đủ Xanh (1993)
Đặt trong bối cảnh Việt Nam những năm 1950, Mùi Đu Đủ Xanh là câu chuyện về Mùi (Lư Mẫn San), một cô bé 10 tuổi làm giúp việc cho một gia đình kinh doanh vải gốc Bắc sống tại Sài Gòn. Với tính tình hiền lành, ôn hòa và sự tò mò tự nhiên của tuổi trẻ, Mùi bị cuốn hút khám phá mọi điều xung quanh. Tại nơi ở đó, người vợ đóng vai trò trụ cột bởi người chồng chỉ mải mê việc ăn chơi. Lúc này, Mùi tận mắt chứng kiến những góc khuất trong gia đình. Thực tế, hạnh phúc và sự ấm êm chỉ là cái vỏ che đậy những tổn thương mà người phụ nữ trong gia đình kia phải chịu đựng trong thời gian dài.
Quá trình trưởng thành của Mùi được bộ phim khéo léo thể hiện như một thông điệp về vị trí của người phụ nữ trong xã hội Việt Nam thập niên 50 của thế kỷ XX. Đầu tiên là vai diễn bà chủ, hình ảnh điển hình của một người phụ nữ tận tụy vì gia đình. Bà nội là biểu tượng lòng chung thủy khi từ chối tình cảm của ông cụ và không tìm kiếm hạnh phúc mới. Bà Ty, giúp việc lâu năm, luôn cần cù, chịu khó. Cuối cùng là Mùi, một cô gái ngây thơ, trong sáng, chăm sóc Khuyến ân cần. Phụ nữ thời bấy giờ được thể hiện qua nhiều khía cạnh và cấp độ tuổi khác nhau, từ già đến trẻ và trong các vai trò khác nhau. Điểm chung lớn nhất là sự hy sinh thầm lặng, một vẻ đẹp luôn tồn tại trong lòng mỗi người phụ nữ Việt Nam.
Xích Lô (1995)
Mang về giải thưởng Sư tử vàng danh giá cho phim hay nhất tại Liên hoan phim Venice lần thứ 52 (1995), Xích Lô là bức tranh hiện thực về đời sống khó khăn của những người dân lao động tại thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn đầu thập niên 90.
“`
Nhân vật chính là anh Xích Lô (Lê Văn Lộc), một chàng trai chân chất, mồ côi cha mẹ, sống trong căn nhà tồi tàn cùng ông nội, chị và em gái. Anh kiếm sống bằng nghề đạp xích lô. Một ngày kia, chiếc xích lô anh mượn bị lấy cắp. Để có tiền trả, anh phải theo chân bọn giang hồ và dấn thân vào con đường phạm tội. Trong suốt thời gian đó, chàng trai trẻ luôn chịu sự giày vò và đau thương. Nét nổi bật khác của phim là sự xuất hiện của cô chị (Trần Nữ Yên Khê). Nghe lời dụ dỗ của kẻ đứng đầu băng đảng, cô vô tình rơi vào kiếp sống gái mại dâm. Hai nhân vật với hai góc nhìn khác nhau nhưng đều mang chung số phận của những người nghèo bị dòng đời xô đẩy.
Bộ phim tổng thể đã khơi gợi hình ảnh về một Sài Gòn nhộn nhịp vào những năm 50. Đó là một khung cảnh hỗn loạn, phức tạp và con người lúc đó lại chính là nạn nhân của vòng xoáy tiền bạc. Bên cạnh việc phản ánh xã hội, Trần Anh Hùng cũng tìm cách khai thác sâu vào nội tâm con người, từ đó tìm kiếm những khát khao đang tiềm ẩn trong họ. Xích Lô với sự góp mặt của những tên tuổi quen thuộc như Lương Triều Vỹ, Trần Nữ Yên Khê hay Như Quỳnh. Tuy nhiên, vai nam chính được giao cho Lê Văn Lộc, một gương mặt mới mẻ trong làng điện ảnh Việt Nam lúc bấy giờ. Theo lời Trần Anh Hùng, đây là một gương mặt “khi dữ dằn nhưng cũng lắm lúc nhân hậu”.
Mùa Hè Chiều Thẳng Đứng (2000)
Mùa Hè Chiều Thẳng Đứng là một lát cắt về cuộc sống thường nhật của một gia đình Hà Nội với ba chị em gái và một em trai. Dù hai chị lớn đã có cuộc sống riêng, nhưng mỗi dịp giỗ chạp, ba chị em gái lại sum vầy, tâm sự cùng nhau.
Người chị cả là Sương (Như Quỳnh), người phụ nữ phải đương đầu với nỗi đau khi biết chồng mình có con riêng. Tuy vậy, cô cũng đã lén lút nảy sinh quan hệ với một người đàn ông khác. Tiếp theo là Khanh (Lê Khanh), chị hai của gia đình, hiện đang mang bầu. Sau chuyến công…Khám phá túi áo chồng, Khanh phát hiện mảnh giấy của một cô gái xa lạ. Điều này khiến Khanh nghi ngờ sự chân thật của chồng. Trong gia đình, Liên (Trần Nữ Yên Khê) là cô em út, vẫn sống chung với anh ruột Hải (Ngô Quang Hải) vì cô chưa lập gia đình. Vào một ngày nọ, Liên đem lòng yêu Hòa, chàng sinh viên kiến trúc hơn cô một tuổi.
Qua Mùa Hè Chiều Thẳng Đứng, khán giả có dịp chiêm ngưỡng vẻ đẹp tĩnh lặng của Hà Nội. Như trong Mùi Đu Đủ Xanh, câu chuyện trong Mùa Hè Chiều Thẳng Đứng được Trần Anh Hùng khắc họa nhẹ nhàng và tinh tế. Cho dù chỉ đơn giản là hình ảnh ba chị em gái làm thịt gà, bổ gấc, gội đầu bên hồ hay Hà Nội trong mưa, tất cả đều đẹp như thơ.
Rừng Na Uy (2008)
Rừng Na Uy của Trần Anh Hùng chuyển thể từ tác phẩm cùng tên của Murakami Haruki. Với bối cảnh Nhật Bản thập niên 60, Rừng Na Uy xoay quanh mối tình tay ba giữa Watanabe Toru (Matsuyama Kenichi) và hai cô gái Naoko (Rinko Kikuchi) và Midori (Mizuhara Kiko).
Toru là một chàng trai sống nội tâm, bạn thân của Kizuki (Kora Kengo). Một biến cố bất ngờ ập đến khi Kizuki tự sát. Tại Tokyo, khi dạo trong công viên, Toru vô tình gặp lại Naoko, bạn gái cũ của Kizuki. Toru trót yêu cô, nhưng khi cả hai trở nên thân thiết thì Naoko đột ngột rời đi, khiến Toru vô cùng đau khổ. Đến kỳ học mùa xuân, Toru gặp gỡ bạn học cùng lớp tên Midori. Khác hoàn toàn với Naoko từng hay khép mình, Midori lại là một cô gái hoạt bát, tự tin và hướng ngoại. Trong thời điểm đó, Toru phải đối mặt với lựa chọn giữa hai cô gái này.
Rừng Na Uy được giới thiệu lần đầu tại Liên hoan phim Venice 2010. Ngay khi công chiếu, bộ phim đã nhận được nhiều lời khen ngợi từ giới phê bình. Tờ Daily Telegraph đã nhận định rằng đạo diễn Trần Anh Hùng đã thể hiện sự “dũng cảm” khi chọn chuyển thể tiểu thuyết ra đời năm 1987 của nhà văn Murakami Haruki lên màn ảnh rộng.
La Passion de Dodin Bouffant (2023)
Đưa đến LHP Cannes lần thứ 76 là một bộ phim lấy cảm hứng từ ẩm thực Pháp. Phim được chuyển thể từ tác phẩm tiểu thuyết La Vie et la passion de Dodin-Bouffant gourmet (1924) của nhà văn Pháp Marcel Rouff, The Pot au Feu (tên khác là La Passion de Dodin Bouffant) xoay quanh câu chuyện tình yêu lãng mạn giữa nữ đầu bếp tài năng Eugenie (Juliette Binoche) và người sành ăn Dodin Bouffant (Benoît Magimel).
Đã đi cùng nhau trong 20 năm qua, mối quan hệ giữa họ càng trở nên bền chặt. Dù vậy, Eugenie luôn trân trọng tự do, do đó cô không muốn bị ràng buộc bởi hôn nhân. Điều này khiến Dodin luôn khao khát. Cuối cùng, Dodin đã quyết định làm một điều chưa từng thực hiện bao giờ: nấu ăn cho Eugenie. Trong buổi ra mắt, Trần Anh Hùng cùng đoàn phim đã nhận được sự tán thưởng kéo dài 7 phút cho tác phẩm The Pot au Feu (tên khác là La Passion de Dodin Bouffant). Phim có sự tham gia của hai ngôi sao điện ảnh Pháp – Juliette Binoche và Benoit Magimel. Đây cũng là lần thứ hai cả hai hợp tác, sau bộ phim Les Enfants du siècle (1999).
